Durf te observeren

Lean werken is ontstaan bij Toyota, de werkprocessen verbeteren om verspilling tegen te gaan en om efficiënter het werk in te richten. Alles met als doel er beter van te worden. Continue verbeteren zonder verspilling.

Lean zie je in het bedrijfsleven vooral bij logistieke processen. De lean methode zie je echter ook bij andere instanties ontstaan zoals het onderwijs.

Om efficiënter te worden moet je eerst weten hoe het werk nu uitgevoerd wordt. Om dat inzichtelijk te maken zit er maar één ding op je moet nieuwsgierig zijn en op onderzoek uitgaan. Nieuwsgierig naar de huidige manier van werken en bij het onderwijs nieuwsgierig zijn hoe lessen verlopen en hoe de studenten reageren op de docent voor de klas. Ik weet natuurlijk ook wel dat een proces in een fabriek anders is dan een les met 22 of meer studenten. Het geeft echter wel inzicht in hoe een collega zijn les aanpakt wat de reactie van de student is en wat je van hem of haar zelf meeneemt naar je eigen les.

De meest eenvoudige manier om dat van elkaar te zien is om doodgewoon eens bij elkaar te gaan observeren. Observeren hoe er nu gewerkt wordt. Deze nieuwsgierigheid zegt nog niets of iets goed of fout is, het zegt alleen maar iets over de huidige werkwijze in de les.

Observeren op de werkvloer maakt het werk zichtbaar. Hoe verloopt het werk en wat gebeurt er allemaal, welke reactie roept een actie van de docent op of roept juist geen reactie op.

Het werk observeren is in eerste instantie niet comfortabel er wordt naar mij gekeken! Wellicht roept dat een gevoel op van ik doe het niet goed. In situaties waar je vooral 'alleen' werkt zal dit nog oncomfortabeler zijn. Wanneer je werkt in een meer open sfeer zal dat gewoner zijn en minder bedreigend.

Het doel van het observeren is niets anders dan kijken hoe de ander zijn werk verricht. Hoe doe je je werk nu? Iedereen doet het anders, maar door deze verscheidenheid kun je uiteindelijk wel van elkaar leren, als je je daar voor open stelt.

Vervolgens kun je met elkaar in gesprek gaan over de meest effectieve en efficiënte of zelfs de meest geschikte aanpak van je les.

Het bijzondere in dit geheel is dan als je in gesprek gaat er misschien wel andere inzichten komen en wil je zelf iets aanpassen in je werkwijze. Dus je ondergaat een verandering.

Veranderen is altijd lastig. Je wilt zo graag vasthouden aan het verleden, je weet niet of de nieuwe werkwijze je gaat lukken en elke verandering voelt niet fijn. Dit blijft zo totdat de nieuwe werkwijze geaccepteerd is en je er aan gewend bent. Dan is het weer tijd om te veranderen.

Meestal zijn er echter meer medewerkers die de verandering niet fijn vinden of die niet weten wat te doen om efficiënter en beter te gaan werken. Echter in een groep is er altijd wel iemand die met een idee of oplossing komt. Diegene is nieuwsgierig naar het effect van een verandering en wil met zijn idee gaan experimenteren. Dat is niet goed of fout, met experimenteren ga je dat ondervinden, wat werkt en wat werkt niet.

Zo ga je wel met z'n allen praten over een betere kwaliteit van werk of van het onderwijs. Je gaat dezelfde taal spreken en je creëert ruimte om te verbeteren.

Dat je dan ook weleens teruggeworpen wordt door tegenslag hoort erbij. Samen kun je echter veel bereiken.

Durf te observeren en durf vervolgens te experimenteren.